Những năm trước đây khi lư hương dưới chân tượng đài Đức Thánh Trần Hưng Đạo ở Sài Gòn chưa bị ngang nhiên cẩu đi, vào ngày 19/01 hàng năm, người dân vẫn đến đây dâng hương tưởng niệm các tử sĩ Hoàng Sa vị quốc vong thân trong trận hải chiến ngày 19/01/1974, bất chấp sự ngăn cản đầy bạo lực của các lực lượng thừa hành pháp luật. 

Bàn tay tươm máu của nhà báo tự do Chu Vĩnh Hải khi giành giật lại vòng hoa từ những nhân viên an ninh, hoặc câu nói uất ức “Cháu bất lực rồi!” của một cháu gái khi bị họ giằng lấy điện thoại và xóa tất cả những ảnh chụp trước đó sẽ là những ấn tượng khó phai đối với tôi về những buổi lễ dâng hương đó. Và tôi sẽ không bao giờ quên thái độ hung hăng, những câu nói hỗn xược và khuôn mặt dữ tợn của những kẻ tuổi đời còn trẻ nhưng đã sớm được đào tạo để hèn với giặc ác với dân.

Khi ra sức ngăn trở những buổi tưởng niệm trang nghiêm như vậy, liệu họ có nhận thức được rằng những kẻ thù phương Bắc ngồi ở Tổng lãnh sự quán Trung Quốc gần đó hoặc ở Bắc Kinh xa xôi ngàn dặm đang rung đùi “thưởng thức” cảnh máu người Việt đổ dưới tay người Việt?

Đối với người sống, máu có đổ thì cũng sẽ khô, vết thương cũng sẽ lành. Nhưng còn anh linh những tử sĩ thì sao? Liệu tối đến khi về nhà trong vòng tay gia đình, những con người hung bạo đó có cảm thấy ăn năn hối lỗi khi đã xúc phạm anh linh của những người đã ngã xuống vì chủ quyền đất nước không? 

Ngày 19/01/1974, quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam đã mất về tay Trung Quốc trong một trận hải chiến không cân sức giữa hải quân VNCH và hải quân Trung Quốc xâm lược.

Vi phạm luật pháp quốc tế, cưỡng chiếm lãnh thổ thuộc chủ quyền của quốc gia khác, thế mà Bắc Kinh vẫn không ngừng lu loa về một “cuộc chiến phản kích tự vệ”, tuyên truyền bịa đặt dối trá trắng trợn về sự kiện này.

Năm 1975, tại thành phố Tam Á (tỉnh Hải Nam), chính quyền Trung Quốc xây dựng một khu gọi là “Tây Sa hải chiến liệt sĩ lăng viên” để tưởng niệm “những liệt sĩ hy sinh vinh quang trong trận chiến phản kích tự vệ ở quần đảo Vĩnh Lạc Tây Sa” (!?!). Tại đây, Trung Quốc còn dựng hẳn một văn bia rất lớn ca ngợi những tên lính xâm lược tử trận này.

Trong khi đó, tại Việt Nam, chính quyền luôn quyết liệt ngăn trở các hoạt động tưởng niệm và tri ân các anh hùng tử sĩ Hoàng Sa, cũng như các hoạt động khác nhân các ngày 17/02 và 14/03. Nhiều nơi đã có bạo lực đổ máu. Thậm chí lư hương dưới chân tượng đài Trần Hưng Đạo ở Sài Gòn cũng bị chính quyền cẩu đi nơi khác để người dân không còn nơi để làm lễ dâng hương tưởng niệm.

NHỮNG NGÀY TRƯỚC TRẬN HẢI CHIẾN HOÀNG SA 19/01/1974.
(Tổng hợp)

Ngày 16/01/1974, trong khi đưa một phái đoàn công binh Quân đoàn I Quân lực VNCH đi thăm dò một số đảo ở quần đảo Hoàng Sa để thiết lập một phi đạo ngắn, Tuần dương hạm Lý Thường Kiệt (HQ-16) phát hiện quân Trung Quốc chiếm đóng đảo Quang Hòa và cắm cờ Trung Quốc tại các đảo Hữu Nhật, Duy Mộng, Quang Ảnh.

Sau khi cấp báo về Bộ Tư lệnh Hải quân Vùng 1 Duyên hải tại Đà Nẵng, HQ-16 dùng quang hiệu yêu cầu các chiến hạm Trung Quốc rời khỏi lãnh hải Việt Nam. Các chiến hạm Trung Quốc không chấp thuận yêu cầu, lại còn ngang ngược dùng quang hiệu yêu cầu phía VNCH phải rời đi. 

Ngay sau đó, trong ngày 16/01/1974, Bộ trưởng Ngoại giao VNCH Vương Văn Bắc tổ chức họp báo tố cáo tàu chiến Trung Quốc xâm phạm lãnh hải quanh các đảo của VNCH và đổ quân lên các đảo này. 

Ngày 17/01/1974, Khu trục hạm Trần Khánh Dư (HQ-4) đến Hoàng Sa chở theo một toán người nhái và một đội hải kích đổ bộ xuống Hữu Nhật, Duy Mộng, Quang Ảnh để nhổ cờ Trung Quốc, dựng cờ VNCH. 

Đêm 17/01/1974, sau khi nhận báo cáo tình hình Hoàng Sa, Chu Ân Lai cùng với Diệp Kiếm Anh viết báo cáo gửi Mao Trạch Đông đề nghị phái quân ra quần đảo Hoàng Sa. 

Mao Trạch Đông phê vào bản báo cáo của Chu Ân Lai, Diệp Kiếm Anh: "Đồng ý!" và nói rằng "Trận này không thể không đánh". Diệp Kiếm Anh và Đặng Tiểu Bình được giao trực tiếp chỉ huy trận đánh tại quần đảo Hoàng Sa. Đây là trận đánh đầu tiên của Đặng Tiểu Bình khi mới được phục chức sau 7 năm đi "cải tạo".

Ngày 18/01/1974, Chu Ân Lai triệu tập cuộc họp Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc để thảo luận về tình hình Hoàng Sa và lập ra ban chuyên trách năm người để đánh chiếm Hoàng Sa. Ban chuyên trách gồm: Diệp Kiếm Anh (chủ nhiệm ban chuyên trách), Vương Hồng Văn, Trương Xuân Kiều, Đặng Tiểu Bình và Trần Tích Liên. 

Theo ông Hoàng Đức Nhã (bí thư báo chí của VNCH), quần đảo Hoàng Sa nằm khá gần các căn cứ hải quân và không quân Mỹ tại Philippines, việc Trung Quốc phái quân ra Hoàng Sa chắc chắn là không thoát khỏi sự phát hiện và theo dõi của Hải quân Mỹ. Ông tin rằng việc các lãnh đạo Trung Quốc quyết định phái tàu ra Hoàng Sa mà không lo ngại sẽ dẫn tới xung đột với Mỹ, chứng tỏ rằng lãnh đạo cấp cao Mỹ - Trung Quốc đã ngầm có sự tán đồng với nhau trong việc Trung Quốc sẽ chiếm giữ Hoàng Sa, rằng khi nào Trung Quốc điều tàu thì hải quân Mỹ sẽ làm ngơ, coi như không biết chuyện đó. Theo Chuẩn tướng Nguyễn Hữu Hạnh thì tới năm 1974, Mỹ biết rằng họ sẽ thất bại ở Việt Nam nên đã ngầm giao Hoàng Sa lại cho Trung Quốc, nhằm mượn tay Trung Quốc ngăn cản hạm đội Liên Xô hoạt động ở vùng biển Đông. 
——————
Ảnh: Mao Trạch Đông, Chu Ân Lai, Diệp Kiếm Anh, Đặng Tiểu Bình.

Tháng Chạp âm lịch là khoảng thời gian người ta bắt đầu rộn ràng chuẩn bị cho Tết Nguyên Đán. Nhưng  tháng Chạp năm nay cho đến giờ mọi thứ xem ra vẫn còn im ắng. Có lẽ là vì dịch cúm Tàu.

Những năm sau tháng 04/1975, cũng đã từng có những tháng Chạp buồn với nhiều người khi “Tết này họ vẫn chưa về được” với người thân vì “chân mỏi còn lê nặng kiếp tù”, khi những người chiến thắng mừng vui với mùa Xuân “đại thắng” trong lúc hàng vạn đồng bào của họ lại phải khăn gói đi cải tạo tập trung chưa biết ngày về.
 
THÁNG CHẠP BUỒN
(Tô Thùy Yên)
 
Tết này con vẫn chưa về được
Chân mỏi còn lê nặng kiếp tù
Con nghĩ mà đau muôn nỗi nhớ .......
Chín năm lòng bạc những thiên thu

Chín năm những tưởng là vô tận
Rồi cũng qua như tiếng rụng rời 
Thương nhớ nghe chừng sông biển cạn
Nghe chừng gãy những cánh chim bay

Con đi đã mấy miền Nam Bắc
Ðâu cũng thì đau đớn giống nòi
Con khóc hồn tan thành nước mắt
Lâu rồi trời đất hết ban mai

Tuổi con đã quá thời nghi hoặc
Sao vẫn như người đi giữa đêm
Chín năm áo rách bao nhiêu lượt
Con vá chồng lên những nỗi niềm

Con nhớ cội mai già trước ngõ
Xuân này có gắng gượng ra hoa
Xót xa thế, thiết tha là thế
Ðời mất đi từng mảng thịt da

Căn nhà đã có thời gian ngụ
Bụi mọt rơi và ngọn gió qua
Thăm thẳm nghìn đêm chong mắt đợi
Ai trầm luân đó đã về chưa ?

Con nhớ khu vườn sâu vắng lạnh
Mỗi cây làm chứng một thâm tình
Quây quần bên mẹ cha buồn bã
Như một phần con đứng lặng thinh

Chín năm con thức ngàn đêm trắng
Mơ sáng ngày mai đời đổi thay
Con nắm tay mình trong bóng tối
Hiểu rằng sống được cũng là may

Chín năm con giấu trong tâm tưởng
Thanh kiếm giang hồ thuở thiếu niên
Mà đợi ngày mai trời trở giấc
Ðem thân làm trận lốc kinh thiên

Tết này con vẫn chưa về được
Sông núi còn ngăn những tấm lòng
Nên đành lấy nhớ thương mừng tuổi
Cha mẹ già như trúc trổ bông

* * *

Tết này anh vẫn chưa về được
Chắc hẳn em buồn như cỏ thu
Ngọn gió mùa xưa hiu hắt thổi
Dòng đời nghe lạnh nỗi thờ ơ

Chín năm hiu quạnh vang mòn mỏi
Những tiếng vang từ mỗi nhịp tim
Những tiếng vang sâu từ cõi chết
Qua ngàn lớp cửa nặng nề im

Con sông nước chảy đôi miền nhớ
Biền biệt trôi, ngày một một xa
Còn gọi nhau qua từng giấc mộng
Bàng hoàng như một cánh chim sa

Trong ấy mùa xuân có đến không?
Mùa xuân hoa nở má em hồng
Mùa xuân áo mới như hy vọng
Nắng mật ngời lên ánh mắt trong

Ở đây có lẽ xuân không đến
Rừng núi chưa tan giấc não nề
Thương nhớ tràn như con lũ máu
Lòng anh đã vỡ những con đê

Lòng anh đau nỗi quê hương mất
Ðời bỏ đi chưa hả nhục nhằn
Có chết cũng thành ma vất vưởng
Ðêm về thương khóc nhớ quê hương

Anh nhớ con đường em vẫn đi
Cỏ hoa bối rối gọi nhau về
Thời gian có ngủ mê từ đó
Nhan sắc bây giờ có ủ ê ?

Anh nhớ bao điều tưởng đã quên
Tình xưa như nước chảy trăm miền
Tình xưa như hạt cây khô rụng
Từ những mùa xa lá phủ lên

Anh nhớ làm sao mà chẳng nhớ
Căn nhà ấm tiếng nói thân thương
Căn nhà như giấc chiêm bao biếc
Có ánh trăng và hương dạ lan

Làm sao em chẳng buồn cho được
Chín độ mai rơi hết mộng vàng
Mái tóc ủ thời con gái cũ
Bây giờ e cũng đã phai hương

Tết này anh vẫn chưa về được
Lau sậy già thêm một tuổi xuân
Còn nhớ thương ai miền gió cát
Bao giờ mới dứt được trầm luân!

* * *

Tết này cha vẫn chưa về được
Chắc hẳn con buồn cạn tuổi thơ
Từ buổi cha đi, nhà tróc nóc
Tuổi thơ thôi cũng nhuốm bơ phờ

Từ buổi cha đi đời lặng lẽ
Mắt nai héo đỏ nỗi mong chờ
Mỗi lần có khách đi vào ngõ
Con bỏ vui đùa đứng ngẩn ngơ

Con sáo trong lòng con đã chết
Bé ơi sao bé mãi đi tìm
Con kêu lạc giọng ơi... ơi... sáo
Rồi khóc trong chiều muộn nhá nhem

Chín năm mưa gió qua rền rĩ
Chim nhỏ không còn vui líu lo
Ngơ ngác tuổi thơ người lớn sớm
Nhìn đâu cũng chỉ thấy bơ vơ

Ðã chín năm rồi con bỏ học
Cuộc đời như một bát cơm thiu
Mỗi lần có phải qua trường cũ
Con bước nhanh vì sợ bạn kêu

Lần hồi rau cháo mẹ nuôi con
Con lớn lên theo vạn nỗi buồn
Mơ ước ngày sau làm tráng sĩ
Ðem thân vào những chốn đau thương

Ngày sau con dựng ngôi nhà lớn
Trồng lại tình thương dọc nẻo đời
Tạc lại con người khôi việt đẹp
Làm nên thế giới mới tinh khôi

Cha thương con biết bao mà kể
Ôi mắt nhung reo ánh nỗi niềm
Mái tóc tơ hồng hương nắng hạ
Tuổi thơ mùi sách mới lâng lâng

Xa con cha thấy buồn vô hạn
Như mất thêm lần nữa tuổi thơ
Cha tiếc không cùng con sống lại
Ngày vui cha vẫn giấu trong mơ

Ôi cánh diều băng mùa hạ cũ
Xương tàn còn đọng ngọn tre cao
Ðến nay trời nổi bao lần gió
Con tưởng oan hồn vật vã đau

Tết này cha vẫn chưa về được
Ðành hẹn cùng con tết khác thôi
Con nhớ để dành cây pháo cũ
Ðể dành một chút tuổi thơ vui.

Đã có rất nhiều tài liệu, bài nghiên cứu, tác phẩm văn học và điện ảnh… nói về Siddhartha Gotama (tức là Đức Phật Thích Ca Mâu Ni), nhưng có lẽ “ Vợ của đức Phật” của tác giả Gabriel Constans là cuốn sách duy nhất viết về Yasodhara và Rahula - vợ và con của Siddhartha - sau khi Siddhartha cất bước vào cuộc hành trình tìm kiếm sự minh triết.

Đây là một cuốn tiểu thuyết về lòng nhân ái, từ bi và tha thứ. Và cuốn sách cũng là một sự bày tỏ lòng tôn kính của tác giả dành cho những phụ nữ giàu trí tuệ, dũng cảm và đa đoan trong một xã hội nhiều đẳng cấp và xem thường phụ nữ, những con người mà không có họ thì sẽ không có đàn ông và cũng sẽ không có những con đường đi đến chân lý và sự giác ngộ. Rất đáng xem.

P/S: Có bằng hữu góp ý rất hay rằng tác giả nên đặt tựa sách là “Vợ của Siddhartha” thì chính xác hơn.